De zelfstandigenaftrek: wat je moet weten voor de belastingaangifte

Als zelfstandig ondernemer, en vooral ZZP’er, kun je aanspraak maken op de zelfstandigenaftrek. Maar wat is de zelfstandigenaftrek en waar moet je dan aan voldoen?

Als ondernemer wordt van je verwacht dat je jouw eigen administratie doet en voldoende op de hoogte bent van de fiscale regels die voor jou van toepassing zijn, dus ook die van de fiscale voordelen — ook wel bekend als aftrekposten — waar je misschien voor in aanmerking komt. Een van de meest bekende voordelen is de zelfstandigenaftrek, dat vroeger een vast bedrag was maar nu jaarlijks steeds verder wordt afgebouwd.

Wat is de zelfstandigenaftrek?

De zelfstandigenaftrek is een fiscaal voordeel voor zelfstandig ondernemers, en vooral zzp’ers. Deze aftrekpost zorgt ervoor dat je jaarlijks een vast bedrag van je winst mag aftrekken, waardoor je dus minder belasting betaalt. Hiervoor moet je wel aan een aantal voorwaarden voldoen.

Wat zijn de voorwaarden voor de zelfstandigenaftrek?

Je moet als ondernemer aan een aantal voorwaarden voldoen om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek. Dit moet voorkomen dat iedereen zich zomaar als ondernemer in gaat schrijven bij de KVK, om zonder moeite te genieten van interessante belastingvoordelen. Maar wat zijn deze voorwaarden en hoe kom je in aanmerking voor deze aftrekpost voor zzp’ers?

1. Je bent een ondernemer voor de inkomstenbelasting

Als je een bedrijf start en deze inschrijft bij de Kamer van Koophandel, ben je technisch gezien een ondernemer. Toch wordt niet iedere ZZP’er of bedrijfseigenaar gezien als ondernemer voor de inkomstenbelasting. Als je weinig winst maakt (minder dan € 5000,-), structureel verlies lijdt of onvoldoende zelfstandig bent in het uitvoeren van je werkzaamheden, is er volgens de Belastingdienst geen sprake van een onderneming.

Op de website van de Belastingdienst kun je de OndernemersCheck doen. Deze bestaat uit ongeveer 20 vragen waarmee bepaald wordt of je aan alle voorwaarden voldoet, en of je dus ondernemer bent voor de inkomstenbelasting. Geeft de tool aan dat je géén ondernemer bent voor de inkomstenbelasting? Dan heb je ook geen recht op de zelfstandigenaftrek of andere fiscale voordelen.

Let op: Dat je ondernemer bent voor de btw, betekent niet dat dit ook geldt voor de inkomstenbelasting. Controleer te allen tijde wat wel of juist niet van toepassing is op jouw situatie.

2. Je voldoet aan het urencriterium

Om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek, moet je elk jaar minimaal 1225 uur aan je onderneming besteden. Dit urencriterium betekent dat je wekelijks ongeveer 24 uur per week voor je eigen bedrijf moet werken, en dat is inclusief de tijd die je kwijt bent aan je eigen onderneming voor bijvoorbeeld administratie, acquisitie, het lezen van vakliteratuur et cetera. 

Let op: Dit urencriterium geldt per kalenderjaar, dus van 1 januari tot en met 31 december. Als jij je op 1 november hebt ingeschreven bij de KVK, is de kans klein dat je nog in aanmerking komt voor de zelfstandigenaftrek omdat je niet meer kunt voldoen aan het urencriterium van minimaal 1225 uur.

Het urencriterium voor zzp’ers in loondienst

Als je een fulltime baan hebt en daarnaast een webshop runt of diensten levert, is de kans groot dat je het urencriterium niet haalt en dus ook geen recht hebt op de zelfstandigenaftrek. Ook als je wél meer dan 1225 uur aan je onderneming werkt naast je baan in loondienst, kom je niet in aanmerking voor de zelfstandigenaftrek. De regel is namelijk dat je meer dan 50% van je ‘werktijd’ moet spenderen aan je bedrijf. Werk je dus 24 uur per week in loondienst, oftewel 1225 uur per jaar, dan moet je minimaal 1226 uur aan je eigen onderneming besteden om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek.

3. Je hebt de AOW-leeftijd nog niet bereikt 

Om recht te hebben op de zelfstandigenaftrek mag je op 1 januari van het kalenderjaar waarover je aangifte doet, de AOW-leeftijd nog niet hebben bereikt. Weet je niet wat jouw AOW-leeftijd is? Dit kun je controleren met een tool van de Sociale Verzekeringsbank.

Hoe hoog is de zelfstandigenaftrek?

Voorheen was de zelfstandigenaftrek voor zzp’ers en ondernemers een vast bedrag van € 7.280. Sinds 2020 wil de overheid de kloof tussen ondernemers en mensen in loondienst verkleinen, en is ervoor gekozen om de aftrekpost jaarlijks steeds verder af te bouwen in stappen van € 250. In 2023 werd deze regeling nóg verder aangescherpt en is er besloten dat de zelfstandigenaftrek in een sneller tempo afgebouwd zal worden naar een bedrag van € 900 in 2027.

Dit is de hoogte van de zelfstandigenaftrek per jaar tot en met 2027:

Ga je er hierdoor als zelfstandig ondernemer op achteruit? 

De zelfstandigenaftrek wordt dus versneld afgebouwd, maar wat betekent dit voor jou als ondernemer? Naast dat de zelfstandigenaftrek verlaagd wordt, worden de arbeidskortingen en algemene heffingskortingen juist verhoogd. Deze kortingen zijn niet alleen van toepassing op ondernemers, maar ook op werknemers in loondienst. Je gaat er als ondernemer dus niet op achteruit, vooral niet in de eerste jaren, aldus het kabinet. 

Voor wie in loondienst werkt, worden deze kortingen automatisch berekend. Als ondernemer ben je hier zelf verantwoordelijk voor, waardoor de arbeidskorting en algemene heffingskorting vaak vergeten wordt. Let hier dus goed op tijdens het doen van je belastingaangifte!

Hoe vraag je de zelfstandigenaftrek aan? 

Je hoeft de zelfstandigenaftrek niet aan te vragen. Je verwerkt deze simpelweg in je aangifte inkomstenbelasting en hoeft niks zelf te berekenen. In het scherm ‘Ondernemersaftrek’ krijg je een aantal vragen om te bepalen of je hier recht op hebt. Als dat zo is, zal het bedrag automatisch verrekend worden met je winst.

Verrekenen niet-gerealiseerde zelfstandigenaftrek

Je winst mag niet lager zijn dat de zelfstandigenaftrek van dat belastingjaar. Het verschil tussen je winst en de zelfstandigenaftrek, mag verrekend worden in de daaropvolgende 9 jaar. Als dat het geval is, moet je dit verwerken in je aangifte. 

Let op: Je moet deze bedragen zelf bijhouden!

Net begonnen als ondernemer? Vergeet de startersaftrek niet!

Naast de zelfstandigenaftrek, heb je als kersverse ondernemer soms ook recht op de startersaftrek. Deze aftrekposten gaan hand-in-hand met elkaar, want als je recht hebt op de één, heb je ook recht op de ander. Als ondernemer kun je maximaal drie keer gebruikmaken van de startersaftrek in de eerste 5 jaar dat je ondernemer bent. Deze startersaftrek bedraagt ten tijde van schrijven € 2.123.